Văn hóa đón Tết của người Nhật

Khác với các nước khác châu Á, Nhật Bản là một quốc gia ăn Tết cổ truyền vào ngày dương lịch. Người Nhật đón tết bắt đầu từ ngày 01/01 dương lịch. Tết ở Nhật thể hiện rỏ nét những tinh hoa văn hóa của quốc gia và cho đến nay vẫn còn lưu giữ nhiều phong tục tập quán đặc sắc từ thời xa xưa. 
1. Ngày 31/12 (được người Nhật gọi là Omisoka)
Đây là ngày quan trọng để kết nối một năm cũ và một năm mới. Ngày này họ dọn dẹp nhà cửa rất sạch sẽ, gọn gàng, chuẩn bị Osechi và trang hoàn nhà cửa. Họ muốn đẩy đi những vận xấu của năm cũ và đón chào một năm mới. Vào ngày này các gia đình ở Nhật Bản thường: 

• Osouji - Tổng vệ sinh
   

  
   

Để chào đoán các vị thần năm mới đến, nhà cửa phải đc vệ sinh sạch sẽ. Ngày xưa người Nhật thường bắt đầu tổng vệ sinh vào ngày 13/12, còn đc gọi là ngày Susuharai, nhưng dạo gần đây có nhiều gia đình đến gần ngày 31/12 mới dọn dẹp. Hiện nay các thần điện, chùa chiền vẫn tổ chức các buổi lễ Susuharai linh thiêng vào ngày 13/12. 

• Trang trí ngày Tết
  
  
   

Sau đợt Osouji, mọi người sẽ trang hoàng nhà cửa, tốt nhất là ngày vào 28 hoặc 30. Bởi vì số 29 trong tiếng Nhật phát âm gần giống với “Nijyu no kurushimi”, tức “Hai lần nỗi đau”, và sẽ rất thất lễ nếu trang trí nhà cửa vào ngày 31 cận sát với ngày Tết, cho nên người Nhật thường tránh trang hoàng vào 2 ngày này.





Treo Shimenawa trước cửa nhà

Với ý nghĩa trừ đuổi ma quỷ và chào đón những vị thần, những điều may mắn sẽ đến với gia đình. Cách trang trí của shimenawa có thể ở mỗi nhà sẽ khác nhau, nhưng nhìn chung chúng đều mang những màu sắc sặc sỡ, ấm cúng, tượng trưng cho những điều tốt lành, bình yên luôn hiện diện trong cuộc sống của gia đình ngưởi chủ của Shimenawa.

 

Đặt Kadomatsu ở cạnh cửa nhà hoặc cửa công ty
Một bó Kadomatsu truyền thống được làm bằng 3 ống tre tươi, vài cành thông được xếp theo số lẻ, và những chi tiết trang trí khác để Kadomatsu được đẹp hơn. Người Nhật quan niệm rằng hạnh phúc không thể chia được và nỗi bất hạnh mới cần phải “chia hết”, đó là lý do mà các cành thông luôn được chia theo số lẻ. Ngoài ra, cây thông là biểu tượng của sự vĩnh hằng, trường cửu, còn cây tre là sự dẻo dai, trưởng thành. Và hai loại cây này có thể thích ứng trong các trường hợp khắc nghiệt tới đâu vẫn xanh tốt, vì thế người Nhật quan điểm rằng khi nhìn thấy hai loại cây này vào dịp năm mới thì mọi người sẽ có sức khỏe tốt và sức sống bất diệt. Ngoài vật tiêu biểu là cây thông thì người Nhật còn dùng các loại thừng bện bằng cỏ, dải giấy trắng... tượng trưng nhiều mong ước, nhiều ý niệm khác nhau cho một năm mới tốt lành. 
 
Đặt Wakazari trong bếp
Wakazari là một vòng tròn, được bện bởi một đoạn dây thừng, và được kết hoa lên phía đầu, chỗ móc treo. Người ta treo Wakazari ở bếp, với ý nghĩa tạ ơn những vị thần lửa và thần nước đã đem lại cuộc sống sung túc, những bữa cơm gia đình đầm ấm cho họ. Ngoài ra, Wakazari còn được treo ở mui xe ô tô và xe đạp để cầu an toàn trong năm.
 

• Thắp hương cúng tổ tiên và các vị thần

Giống như Việt Nam, người Nhật Bản cũng cúng tổ tiên, các vị thần vào đêm giao thừa. Nhưng người Nhật không đốt hương và vàng mã như người Việt Nam. Họ đặt các loại bánh dầy, bánh Tokonoma lên bàn thờ, nhằm tỏ lòng thành kính, và được các thần linh phù hộ. Khi ăn sẽ dùng đũa nhọn cả 2 đầu vì cả người và thần sẽ dùng.
 

• Nengajo - Thiệp chúc Tết

Thiệp chúc Tết cũng được chuẩn bị xong vào tháng 12. Những tấm bưu thiếp có vẽ hình 12 con giáp hoặc in ảnh gia đình, kèm với lời chúc Tết sẽ được gửi đến nhà người thân và những người đã giúp đỡ mình. Gần đây xu hướng gửi thiệp điện tử qua email hay mạng xã hội tăng lên làm số lượng bưu thiếp giảm xuống đáng kể. Tuy nhiên, một tấm thiệp viết tay bao giờ cũng đem đến cảm giác ấm áp và khiến cho người nhận hân hoan hơn. Những gia đình có tang sẽ không nhận và không gửi tấm Nengajo nào trong vòng 1 năm, trường hợp này được gọi là “Mochu”.
 

• Toshikoshi soba và Joya no Kane

Ăn mì trường thọ - Toshikoshi Soba - là một đặc trưng vào đêm Omisoka. Có nhà ăn mì trường thọ trong bữa tối, nhưng cũng có nhà sau khi dùng bữa tối với Sushi, cua hay lẩu Sukiyaki mới thưởng thức Toshikoshi Soba trong tiếng chuông giao thừa - Joya no Kane. Các ngôi chùa ở mỗi địa phương sẽ gióng lên 108 tiếng chuông thánh thót - tượng trưng cho 108 ham muốn trần tục của con người theo cách nghĩ của Phật giáo, từ lúc vừa qua 23 giờ ngày 31, kéo dài đến 0 giờ ngày hôm sau. Các đài truyền hình đều phát sóng sự kiện này nên nếu gần nhà không có ngôi chùa nào, bạn vẫn có thể lắng nghe thời khắc này.
2. Từ ngày 1/1 - Gantan
Mồng 1 Tết của họ bao giờ cũng có bữa ăn sáng với những món ăn được chế biến rất công phu theo truyền thống. Món ăn không chỉ là các món thường ngày như sashimi, sushi, mà còn có những món ăn làm từ hải sản, rau thịt và có cả bánh dày.

 

Ozoni là tên gọi của món canh mà người Nhật thường ăn vào đầu năm mới. Mỗi một vùng, một gia đình lại có cách chế biến món ăn này khác nhau. Nhưng không thể thiếu trong món canh này là Omochi, đậu hủ, khoai, thịt gà, rau xanh, các loại rau củ màu sắc khác.
Ngày 1/1 được gọi là “Gantan” và là ngày bắt đầu năm mới ở Nhật. Từ ngày 1 đến ngày 3 được gọi là “San ga Nichi” và là ngày nghỉ Tết của nhiều công ty, cửa hàng. Tùy vào từng địa phương mà thời gian kéo dài ngày Tết - còn được gọi là “Matsu no Uchi” - là khác nhau, như Tết ở những vùng gần Tokyo kéo dài đến ngày 7/1, còn những vùng gần Osaka kéo dài đến ngày 15/1. Vật trang trí ngày Tết sẽ được tháo xuống vào ngày cuối cùng của Matsu no Uchi.

• “Akemashite omedetou gozaimasu” 

Đây là câu chúc mừng năm mới trong tiếng Nhật. Vào sang ngày Gantan, người Nhật sẽ thong thả thưởng thức Osechi và Ozouni. Sau đó, mọi người sẽ cùng về quê thăm gia đình.
----------------------------------------------

Trường Nhật ngữ SANKO Việt Nam

Lầu 3, Tòa nhà Phụ nữ, số 20, Nguyễn Đăng Giai, P. Thảo Điền, Quận 2, TPHCM
Hotline: 0903 308 962
Email: sanko@sgi-edu.com
Website: nhatngusanko.com

Bạn có thể để lại "Họ Tên, SĐT, nội dung cần tư vấn", bên trường sẽ liên hệ với bạn để giải đáp thắc mắc cho bạn trong thời gian sớm nhất